Hãy skincare từ tuổi dậy thì, ngay lúc còn trẻ

Nhiều lần lướt qua các subreddit về chăm sóc da, tôi thấy nhiều bạn trẻ đang cần sự giúp đỡ từ cộng đồng để giải quyết các vấn đề như chàm (eczema), mụn, tàn nhang, hay mụn do thay đổi hormone. Tôi cũng gặp nhiều trường hợp khiến lòng tiếc nuối, khi các bạn trẻ chọn nhầm phương pháp hoặc sản phẩm chăm sóc da, dẫn đến tình trạng da mặt bị sẹo rỗ khi mới 20.

Dĩ nhiên những lời khuyên từ các diễn đàn sẽ mang tính may rủi nhiều hơn. Vậy lý do gì khiến các bạn tìm kiếm sự trợ giúp từ cộng đồng? Có một thực tế là chi phí y tế ở châu Âu và Mỹ thường cao hơn so với châu Á, vì thế các bạn trẻ khó có thể tiếp cận các dịch vụ đó. Đi hỏi người khác có vẻ là cách nhanh chóng, tiết kiệm nhất. Các thắc mắc của họ rất đa dạng, nhưng điểm chung là thiếu kiến thức cơ bản về da và cách chăm sóc da.

Một câu hỏi cực kỳ phổ biến đó là: Có nên skincare tuổi dậy thì không?

I. Nên skincare khi còn trẻ, từ lúc dậy thì

Đây là một khẳng định đúng đắn mà chúng tôi tự tin khi phát ngôn. Y học từ lâu đã xem các triệu chứng như mụn, tàn nhang hay nặng hơn là chàm, vảy nến (viêm da á sừng).. là những căn bệnh, mà bệnh thì nên phòng tránh từ sớm là tốt nhất.

Nếu loại trừ các triệu chứng nói trên, thì việc da bị tàn nhang, nám, lão hoá cũng sẽ xuất hiện theo tuổi tác. Và skincare khi còn trẻ chính là để phòng tránh và giảm thiểu những biểu hiện đó.

Skincare từ độ tuổi dậy thì hay khi chúng ta mới chớm đôi mươi chính là nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống và là biểu hiện của sự tôn trọng bản thân.

Lợi ích của việc chăm sóc da khi còn trẻ:

• Phòng tránh bệnh da liễu.
• Giữ da khỏe mạnh tự nhiên.
• Ngăn chặn lão hóa da sớm, giữ cho làn da trẻ trung lâu hơn.

Trong quá khứ, vào những năm 1990, ở châu Á thường có quan điểm tránh cho thanh thiếu niên tiếp xúc sớm với các khái niệm làm đẹp hình thể, chăm sóc da. Văn hoá châu Á nói chung và khu vực Á Đông nói riêng cho rằng việc này không phù hợp với độ tuổi đi học, là biểu hiện của suy đồi đạo đức và nhận thức (có thể là thế hệ trước nhầm lẫn giữa việc trang điểm với việc skincare nên mới có định kiến như thế). Tuy nhiên, ở phương Tây, những nghiên cứu về da liễu ở thanh thiếu niên đã được thực hiện sớm, nhằm giúp tăng cường kiến thức, chữa trị và phòng tránh các vấn đề về da.

Khá nhiều nghiên cứu cho thấy¹:

• Mụn trứng cá là bệnh lý da phổ biến nhất (80-90%) ở thanh thiếu niên châu Âu.
• Tỉ lệ mắc bệnh cao nhất ở độ tuổi 15-17.
• Nam giới có xu hướng bị mụn trứng cá nặng hơn nữ giới.
• Mụn trứng cá có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của thanh thiếu niên.²

Vậy chính xác thì những tác hại của bệnh da liễu, mụn trứng cá nghiêm trọng như thế nào mà chúng tôi lại khuyên bạn phải chăm sóc và skincare từ trẻ. Phần dưới đây sẽ làm rõ các tác hại đó.

Các bạn trong độ tuổi dậy thì ít có khả năng tự vệ trước những lời châm chọc của bạn bè

II. Tác hại của bệnh da liễu đối với thanh thiếu niên

Bệnh da liễu, tiêu biểu là mụn trứng cá gây ra nhiều bất tiện và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của thanh thiếu niên, đặc biệt là khi đi học hoặc tham dự các hoạt động cộng đồng.

Trong độ tuổi này, các bạn đã hình thành nhận thức về giá trị bản thân, nhưng tâm lý vẫn dễ bị ảnh hưởng và dao động. Cho nên những đánh giá và nhận xét từ bạn bè có thể gây ra những tác động tiêu cực, bao gồm:

a. Ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý

• Gây tự ti và khó hoà đồng tại trường học.
• Làm giảm sự tập trung và giảm hiệu suất học tập.
• Gây căng thẳng, trầm cảm và tự tử. Mức độ trầm cảm thường nặng hơn ở người trưởng thành.³

b. Ảnh hưởng xấu đến thể chất và ngoại hình:

• Gây sẹo và sẹo rỗ trên mặt, rất khó khắc phục và thường để lại hậu quả đến khi lập gia đình.
• Sử dụng sai thuốc hoặc sản phẩm chăm sóc da có thể ảnh hưởng đến hormone và quá trình dậy thì, thậm chí dẫn đến dị tật thai nhi.

c. Mạng xã hội làm trầm trọng hơn những hậu quả của bệnh da liễu

Giới trẻ ở thập kỷ này đang đắm chìm vào cuộc sống ảo, các mạng xã hội bùng nổ và len lỏi vào mọi ngóc ngách đời sống. Trên tiktok và facebook tràn ngập hình ảnh những người hoàn hảo, hệ quả là: 

So sánh bản thân: Việc tiếp xúc liên tục với những hình tượng đẹp đẽ và hoàn hảo tới mức khó tin khiến giới trẻ dễ so sánh bản thân với người khác, làm gia tăng sự tự ti về ngoại hình.

Áp lực phải hoàn hảo: Các bạn trẻ phải liên tục tạo dựng hình ảnh hoàn hảo trên mạng xã hội để được tán dương (lượt thích, bình luận và chia sẽ) dẫn đến áp lực và căng thẳng.

Thật may mắn nếu trong độ tuổi thanh thiếu niên bạn chỉ gặp rất ít vấn đề da liễu hay chỉ nổi vài nốt mụn, cuộc sống của bạn hẳn sẽ ít áp lực vô cùng. Còn với những bạn không may thì đó là một khoảng thời gian khó khăn. Ngoài áp lực học tập, các bạn ấy phải đối diện với sự chú ý quá mức từ bạn bè. Song song với việc học tập là lịch khám chữa bệnh và những hạn chế trong sinh hoạt.

III. Chế độ chăm sóc da tuổi dậy thì

Trong phần này chúng tôi sẽ đưa ra một số routine skincare cho các bạn trẻ ở tuổi dậy thì và trên 20 tuổi. Nhưng mọi người cần lưu ý rằng loại da, thể trạng và sinh lý của mỗi người rất khác nhau. Cho nên chúng tôi không thể đưa ra lời khuyên mang tính bao quát hết các trường hợp, cũng như không thể đề xuất các sản phẩm cụ thể.

Nhưng có một cách rất nhanh và khoa học để giúp mỗi người tự chọn được sản phẩm phù hợp. Chỉ cần 3 phút thực hiện bài kiểm tra của Dr. Leslie Baumann để xác định loại da của mình. Sau đó các bạn sẽ nhận được tài liệu hướng dẫn chi tiết về cách chăm sóc từng loại da, giới thiệu các dòng sản phẩm và những hoạt chất hợp với bạn. 

1. Routine skincare cho tuổi dậy thì, không bị mụn trứng cá

Cho dù các bạn không mắc bệnh da liễu hoặc may mắn không có mụn trứng cá thì cũng nên chăm sóc da. Nhưng lưu ý chỉ sử dụng các sản phẩm mang tính nhẹ nhàng, thiên về dưỡng ẩm. Nếu có các nhu cầu dưỡng trắng da thì cũng nên tránh các sản phẩm chứa hoạt chất dưỡng trắng có nồng độ cao. Tôi cũng lưu ý các em đừng lạm dụng tẩy tế bào chết, chỉ nên dùng tẩy tế bào chết hoá học 1 lần mỗi tuần là đủ. Quan trọng là nhớ dùng kem chống nắng khi đi học. Các loại kem dưỡng ẩm, sửa rữa mặt, kem chống nắng đều nên tìm dạng gel cho nhẹ nhàng.

Buổi sáng	Buổi tối
– Rửa mặt với sữa rửa mặt dịu nhẹ, ưu tiên dạng gel. – Thoa toner không chứa cồn. – Thoa kem dưỡng ẩm phù hợp với loại da. – Thoa kem chống nắng có SPF từ 30 trở lên.	– Tẩy trang kỹ nếu có trang điểm. – Rửa mặt với sữa rửa mặt dịu nhẹ. – Tẩy tế bào chết hoá học 1 lần/tuần. – Thoa toner không chứa cồn. – Sử dụng kem dưỡng ẩm phù hợp với loại da.

2. Chế độ dưỡng da tuổi dậy thì, bị mụn trứng cá

Đối với các bạn đang ở độ tuổi dậy thì đồng thời bị bệnh da liễu hay mụn trứng cá thì cần phải cẩn thận hơn. Thông thường thì nguyên nhân chính là do sự thay đổi hoc môn.

Các bạn cần đến bệnh viện da liễu để được khám bệnh. Tuân thủ phác đồ của bác sĩ, đồng thời kết hợp routine dưới đây để hỗ trợ quá trình điều trị.

Buổi sáng	Buổi tối
– Rửa mặt với sữa rửa mặt dịu nhẹ dành cho da mụn. – Thoa toner không chứa cồn. – Thoa kem dưỡng ẩm dành cho da mụn. – Thoa kem chống nắng có SPF từ 30 trở lên. Có thể không sử dụng, nhưng bạn phải chủ động tránh tiếp xúc với ánh nắng.	– Tẩy trang kỹ nếu có trang điểm. – Rửa mặt với sữa rửa mặt dịu nhẹ dành cho da mụn. – Thoa toner không chứa cồn. – Sử dụng sản phẩm trị mụn theo hướng dẫn của bác sĩ da liễu. – Thoa kem dưỡng ẩm dành cho da mụn.

Nên ưu tiên các sản phẩm dạng gel để tránh làm bít tắt lỗ chân lông. Tránh dùng cùng lúc quá nhiều loại sản phẩm để không bị kích ứng. Thường xuyên giặt khăn mặt, chăn gối. Tăng cường tập thể dục thể thao.

Đặc biệt là không nên thường xuyên nặn mụn, trong một số trường hợp chỉ nên đến bệnh viện da liễu hoặc các phòng khám có chuyên môn để thực hiện. Tại đây các chuyên gia sẽ nặn và khử trùng để tránh da bị viêm. Bạn có nhiều nguy cơ bị sẹo rỗ khi tự nặn mụn tại nhà.

Mục tiêu trị mụn cần được ưu tiên. Các nhu cầu như dưỡng trắng, trị thâm, trị sẹo chỉ nên thực hiện sau khi đã hoàn toàn hết mụn, và cũng chỉ nên thực hiện một cách cẩn thận.

3. Routine cho người trên 20 tuổi, da khoẻ mạnh và không bị mụn

Với những bạn trẻ may mắn có da đẹp và khoẻ thì cũng nên skincare nhằm mục đích duy trì trạng thái ổn định và hạn chế lão hoá khi bước vào tuổi trung niên.

Quan trọng nhất vẫn là dùng kem chống nắng hằng ngày nếu phải thường xuyên ra ngoài. Các bạn cố gắng duy trì thói quen này thì sẽ hiếm khi phải lo lắng đến việc dưỡng trắng da, trị thâm nám. Da mặt sẽ lâu bị lão hoá, ít nếp nhăn hơn sau 35 tuổi.

Buổi sáng	Buổi tối
Rửa mặt với sữa rửa mặt dịu nhẹ (2 lần/ngày). Thoa toner không chứa cồn. Sử dụng serum dưỡng da (tùy theo nhu cầu cụ thể). Sử dụng kem dưỡng ẩm phù hợp với loại da. Thoa kem chống nắng có SPF từ 30 trở lên.	Tẩy trang kỹ vào buổi tối (nếu có trang điểm). Rửa mặt với sữa rửa mặt dịu nhẹ. Tẩy tế bào chết 1-2 lần/tuần. Thoa toner không chứa cồn. Sử dụng serum dưỡng da (tùy theo nhu cầu). Thoa kem dưỡng ẩm phù hợp với loại da. Sử dụng kem mắt, thật ra nếu không quá nhạy cảm thì có thể dùng ngay kem dưỡng ẩm.

Các tài liệu và nghiên cứu: